საქართველოში ბიოსამედიცინო კვლევაში ლაბორატორიული ცხოველების გამოყენების საკანონმდებლო რეგულირების შემოღების თაობაზე

საქართველოს განათლენბისა და მეცნიერების სამინისტროს,

საქართველოს პარლამენტის

განათლებისა და მეცნიერების კომიტეტს,

ჯანმრთელობის დაისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტს, 

გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების კომიტეტს

ევროპასთან ინტეგრაციის კომიტეტს

იურიდიულ საკითხთა კომიტეტს

საქართველოში ბიოსამედიცინო კვლევაში ლაბორატორიული ცხოველების გამოყენების საკანონმდებლო რეგულირების შემოღების თაობაზე  

საქართველოს ევროპულ სამეცნიერო და საგანმანათლებლო სტრუქტურებში ინტეგრაციის პროცესი მოითხოვს მნიშვნელოვანი ცვლილებების შეტანას მეცნიერებისა და განათლების მართვაში, მათ შორის ლაბორატორიული ცხოველების გამოყენების სფეროში. ეს ცალსახად არის აღნიშნული 2022 წ ევროკავშირის ტვინინგის პროექტის „ინტერსექტორული თანამშრომლობის შესაძლებლობების მხარდაჭერა კვლევასა და ინდუსტრიას შორის“ ანგარიშში „საქართველოში სამეცნიერო პრიორიტეტების დადგენა და განსაზღვრა“ (გვ.28).

ევროკავშირის ქვეყნებში ლაბორატორიული ცხოველების გამოყენება რეგულირდება  დოკუმენტებით: „ექსპერიმენტების ან სხვა სამეცნიერო მიზნებისთვის გამოყენებული ხერხემლიანი ცხოველების დაცვის ევროპული კონვენციით“ და “ევროპარლამენტისა და საბჭოს 2010/63/EU დირექტივა სამეცნიერო მიზნებისთვის გამოყენებული ცხოველების დაცვის შესახებ“ (შემდგომში „2010/63/EU დირექტივა“). ხსენებული კონვენცია დღემდე არ არის ხელმოწერილი და რატიფიცირებული საქართველოს მიერ.

საქართველოში ლაბორატორიულ ცხოველებთან მუშაობის თანამედროვე სტანდარტებისა და რეგულაციების არარსებობა ძალზე უარყოფითად მოქმედებს ყვეყანაში ჩატარებული ბიოსამედიცინო კვლევის შედეგების აღიარებაზე. ბოლო წლებში გაძნელებულია ამ სფეროში შექმნილი სამეცნიერო პროდუქტების, მიუხედავად მათი სამეცნიერო ღირებულებისა, გამოქვეყნება მაღალი იმპაქტ ფაქტორის მქონე ჟურნალებში, საერთაშორისო პროექტებსა და საგრანტო პროგრამებში მონაწილეობის მიღება და სხვა.

2010/63/EU დირექტივის იმპლემენტაცია ევროპის ქვეყნებში, მათ შორის ევროკავშირის არაწევრ ქვეყნებში, უმნიშვნელოვანესია როგორც სამეცნიერო კვლევის სანდოობის მხრივ, ასევე კვლევების საერთაშორისო  დაფინანსების მოპოვებისათვის.

სამეცნიერო კვლევის სანდოობის თვალსაზრისით, 2010/63/EU დირექტივის დანერგვა ევროკავშირის არაწევრ ევროპულ ქვეყნებში აძლიერებს მათ რეპუტაციას, როგორც ბიოსამედიცინო კვლევის სფეროში  მკაცრი ეთიკური და მარეგულირებელი სტანდარტების მიმდევარებისა, ზრდის  სამეცნიერო პროდუქციის სანდოობას და ხელს უწყობს საერთაშორისო თანამშრომლობას.

საერთაშორისო დაფინანსების თვალსაზრისით, 2010/63/EU დირექტივის იმპლემენტაცია გადამწყვეტია ევროკავშირის არაწევრი ქვეყნებისთვის. ევროკავშირის სტანდარტებთან შესაბამისობა უზრუნველყოფს ევროკავშირის კვლევითი გრანტებში და კვლევით ინიციატივებში მონაწილეობის და შესაბამისი დაფინანსების მიღების უფლებას. უფრო მეტიც, ეს აძლიერებს მათ მიმზიდველობას საერთაშორისო დამფინანსებელი ორგანიზაციებისთვის, რომლებიც პრიორიტეტს ანიჭებენ ეთიკურ და პასუხისმგებელ კვლევის პრაქტიკას. ევროკავშირის არაწევრი ევროპული ქვეყნები, რომლებიც ახორციელებენ ამ მკაცრ სტანდარტებს, განიხილებიან როგორც სანდო პარტნიორები გლობალურ სამეცნიერო საზოგადოებაში.

2010/63/EU დირექტივის იმპლემენტაცია ევროკავშირის არაწევრ ევროპულ ქვეყნებში ასევე გადამწყვეტ როლს ასრულებს მკვლევართა ხელმისაწვდომობის გაღრმავებაში მაღალი იმპაქტ ფაქტორის მქონე საერთაშორისო ჟურნალებზე, რადგან ეთიკური სტანდარტების ზედმიწევნითი დაცვა სავალდეულო წინაპირობაა აღნიშნულ ჟურნალებში გამოქვეყნებისთვის.  მეორეს მხრივ, ამგვარ ჟურნალებთან თანამშრომლობა ადასტურებს ევროკავშირის არაწევრი ევროპელი მკვლევარების მეცნიერულ წარმატებებს.

გამოვთქვამთ იმედს, რომ საქართველოს პარლამენტი გაითვალისწინებს 2010/63/EU დირექტივის  მნიშვნელობას და მიიღებს ქმედით ზომებს  მისი იმპლემენტაციისთვის და შეიმუშავებს შესაბამის რეკომენდაციებსა ცვლილებებს საქართველოს კანონმდებლობაში.   

პატივისცემით,

საქართველოს ლაბორატორიული ცხოველების მეცნიერებათა ასოციაცია „გალას“